“Thy Womb” (Sa Iyong Sinapupunan)
Ni Direktor Brillante Mendoza
Buod:
Matagal nang mag-asawa sina Shaleha at Bangas-An. Kumadrona si Shaleha at mangingisda naman ang asawa niya. Subalit damang-dama nilang mayroong puwang sa kanilang pagsasamahan. Ito ay dahil hindi kayang bigyan ng anak ni Shaleha si Bangas-An. Tatlong beses na rin siyang nakaranas ng pagkalaglag. Sa tuwing mag-aampon sila ng mga sanggol, kinukuha naman ang mga ito ng kanilang mga tunay na magulang kapag lumaki na. Araw-gabi, walang palya si Bangas-An sa paghahanap ng babaeng makapagbibigay sa kanya ng anak. Kaya imbes na magloko ang asawa, si Shaleha na mismo ang naghanap ng babaeng maaaring pakasalan ni Bangas-An. Masakit man ay kaya niyang tiisin ang hapding nararamdaman kung iyon lamang ang makapagpapasaya sa kanyang asawa. Tumatanda na siya at ito lamang ang tanging paraan para matugunan niya ang pangarap ng kanyang asawa na magkaroon ng anak sa paniniwalang ito ang magpapala sa kanila at siyang simbolo ng banal na grasya ni Allah.
Ilang babae rin ang kanilang tinungo hanggang sa natagpuan nila si Mersila na agad namang pumayag sa kanilang alok sa tulong ng isang tagapamagitan. Inubos nila ang lahat ng kanilang ari-arian upang matugunan ang dowry ni Mersila. Maluha-luha man, inialay rin ni Shaleha ang mga gintong alahas niya para sa pangalawang asawa ng kanyang asawa. Maging ang motor ng kanilang naghihingalong bangka ay ibinenta nila para makalikom ng napakalaking halaga— isang daan at limampung libong piso.
Subalit isang kagimbal-gimbal na rekisito ang nakapaloob sa dowry ni Mersila. Iyon ay sa oras ng kanyang panganganak, kailangang hiwalayan ni Bangas-An si Shaleha. Sa pagtatapos ng pelikula, nagluwal ng isang malusog na sanggol si Mersila. Si Shaleha mismo ang nagpaanak sa kanya. Nasiyahan si Shaleha sa iyak na kanyang naulinigan. Subalit nabalot din siya ng kapanglawan dahil alam niyang ang iyak na iyon ang hudyat na kailangan na niyang lumisan.
Muli, hiniling niya kung maaaring mapasakanya na lang ang pusod ng sanggol. Pinahintulutan naman siya ni Mersila. Sa tuwing pangangasiwaan niya ang panganganak ng mga buntis, lagi niyang hinihingi ang mga pusod ng mga sanggol. Dahil malinaw kay Shaleha na hindi niya kayang magsilang ng anak, ang mga pusod ng mga sanggol, kahit paano, ay nakapagbibigay sa kanya ng pakiramdam na siya ay isang nanay rin. Isang pakiramdam na pinaaalalahanan siyang, sa dami ng sanggol na dumaan sa kanyang mapaglingkod na mga kamay, isa na rin siyang ina kahit sila man ay hindi nagmula sa kanyang sariling sinapupunan.
Hulwarang Balangkas
a. Tauhan:
- Pangunahin Tauhan:
Shaleha (Nora Aunor)– mabait at mapagmahal na babae. Sinasalamin niya ang isang asawang handang isakripisyo ang lahat ng mayroon siya upang mapaligaya ang kanyang esposo. Tinulungan niyang makatagpo ng panibagong asawa ang kanyang asawa upang magkaroon ito ng supling. Ito ay dahil alam niyang may pagkukulang din siya sa kanyang asawa, hindi man niya sinasadya. Ang pagkabigo niyang magsilang nga anak ay hindi pagtupad sa kanyang tungkulin bilang isang maybahay.
Bangas-An (Bembol Roco)- asawa ni Shaleha, isang ordinaryong lalaking Muslim. Sa lahat ng pinagdaanan nilang mag-asawa ay hindi pa rin natitinag ang kanyang mithiing magkaroon ng anak. Balewala sa kanya ang damdamin ni Shaleha. Para sa kanya, ang pagsasama ng isang mag-asawa ay hindi matatawag na isang pamilya o mag-anak kapag hindi sila magkaanak. Taliwas man ito sa paniniwala ng karamihan, hindi natin siya masisisi dahil siya ay napapabilang sa mga Muslim.
Mersila (Lovi Poe)- pangalawang asawa ni Bangas-An. Si Mersila ay isang dalagang hindi pa ganoon kahinog ang pag-iisip. Halos apatnapung taon ang agwat ng mga edad nila ni Bangas-An. Hindi natin masasabing ninais din niyang tumugot sa pagpapakasal nila ni Bangas-An dahil sa mga Muslim, ang mga magulang ang nagdedesisyon kung papayag sila na ipagkatiwala sa ibang lalaki ang kanilang mga anak.
- Iba pang tauhan:
Aisha ( Mercedes Cabral)- kakilala nina Shaleha at Bangas-An. Inimbita niya sila na dumalo sa kanyang kasal. Hindi siya pangunahing tauhan sa pelikula.Ang papel na ginampanan niya ay upang ipakita kung paano isinasagawa ng mga Muslim ang seremonya ng kasal. Napakasal siya kay Nurjay.
Fatima-ina ni Mersila
Dayang, Aisha Ladjabasan, Lira Osman, Farrah Ansarrudin- mga kababaihang pinagpilian ni Shaleha sa paghahanap ng babaeng maaaring maging pangalawang asawa ni Bangas-An.
Imam at Soraiya- nagsilbing mga tagapamagitan sa pagtataling-dibdib nina Bangas-An at Mersila.
b. Tagpuan:
Payak na tagpuan- sa isang komunidad ng mga Badjao sa Sitangkai, Tawi- Tawi.
Ang mga eksena ay ginanap sa iba’t ibang pook doon. Una sa laot, kung saan nabaril si Bangas-An ng mga rebeldeng sakay rin ng bangka. Pangalawa, sa kapilya kung saan sumilong ang mag-asawa habang naghihintay sa Imam. Pangatlo, sa mosque kung saan sila sumasamba. Pang-apat, sa tindahan kung saan binilhan ni Bangas-An ng balabal si Shaleha. Panghuli, sa kanilang bahay kung saan ginanap ang karamihan sa mga eksena lalo na kung ang mag-asawa lamang ang nagtatalastasan.
Ang pelikula ay naganap sa kasalukuyang panahon sa pinakatimog ng ating bansa. Hindi lingid sa ating kaalaman na kuta ng mga rebelde ang tagpuan ng pelikula.
c. Simula:
Nagsimula ang pelikula sa pagpapaanak ni Shaleha sa isang babaeng Badjao. Katuwang niya si Bangas-An sa pagpapalabas ng sanggol. Hiningi niya ang pusod at isinabit ito sa kanyang kisame kasama ang mga pusod na nakolekta niya sa mga nanay na tinulungan niyang makapagluwal. Muling nabuhay ang usapan ng mag-asawa tungkol sa hangad ni Bangas-An na magkaroon ng anak.
d. Saglit na Kasiglahan:
Sa simula ng pelikula ay ipinakilala na ang mag-asawang masasangkot sa suliranin, sina Shaleha at Bangas-An. Sa kasukdulan na ipinakita ng direktor ang pangatlong tauhang kasangkot sa suliranin ng hindi pagkakaroon ng anak. Kung sa ibang pelikula ay nasa umpisa ang saglit na kasiglahan, sa pelikulang Sa Iyong Sinapupunan, sa kasukdulan nakapaloob ang pagkikita ng tatlong pangunahing tauhang nasasangkot sa suliranin. Ito ay dahil sinadya ng direktor at manunulat na lakipan ng kaunting hiwaga ang katauhan ni Mersila. Matatandaang nabanggit sa buod na ilang babae rin ang tinungo ng mag-asawa hanggang sa makipagkasundo sila kay Mersila.
e. Tunggalian:
Shaleha at Bangas-An laban sa mga rebelde- Noong nasa laot sila habang nangingisda, isang grupo ng kalalakihan ang lumapit sa kanila. Binaril nila si Bangas-An nang walang kadahilanan. Nahulog siya sa bangka pero agad naman siyang sinagip ni Shaleha at nilapatan ng gamot.
Shaleha laban sa sarili- Habang hinihintay nila ang imam, sumilong sila sa isang kapilya. Nasulyapan ni Shaleha ang maliit na mesang may Bibliya at krus. Agad siyang lumabas dahil siya ay isang Muslim.
Shaleha at Bangas-An laban sa kalikasan o kapaligiran- Isang beses, naaberya ang kanilang de motor na bangka sa gitna ng dagat. Makailang ulit din nilang hinila ang taling nakakabit sa motor saka ito umandar. Dagdag pa rito, wala silang nahuli sa kanilang pangingisda. Matagal-tagal rin silang naghintay. Wala silang maisusubo kung hindi sila makahuhuli ng isda.
f. Kasukdulan:
Kasama ang mga kaibigan at kamag-anak, pinuntahan nina Shaleha at Bangas-An ang tahanan ni Mersila. Piniho nilang sapat ang bitbit nilang dowry upang umayon sa kanila ang ina ng dalagang susuyuin. Hindi na nagdalawang-isip pa si Fatima, ang ina ni Mersila, na ipaubaya ang huli kay Bangas-An. Nagwika siya kay Shaleha, “Pinahanga mo kami sa iyong katapangan.” “Basta sa kaligayahan ng asawa ko,” sagot ni Shaleha.
Hindi nagtagal, hiniling na Mersila na bayaan silang mag-usap ni Bangas-An nang dalawahan. Ani Mersila, “Malinaw naman siguro sa ‘yo ang lahat. Tatapatin kita. Parte ng dowry ko na kailangan mong hiwalayan ang iyong asawa sa oras na mabigyan kita ng anak.” Napaisip si Bangas-An. Sinipat niya si Shaleha mula sa malayo.
g. Kakalasan:
Sa isang eksena, nakatuon ang mga mata ni Shaleha sa langit. Maluha-luha siyang nakatitig sa mga panganorin. Hinihimas-himas niya ang makulay na banig na kanyang hinahabi. Nagwika siyang, “ Natapos ko rin.”
Pagsapit ng gabi, nagtalik sina Shaleha at Bangas-An. Pinuno ng babae ang asawa ng halik at yakap ng pagmamahal. Maiyak-iyak niyang nilasap ang paglipas ng bawat sandali. Marahil, naisip niyang iyon na ang kahuli-hulihang pagkakataong makakasiping niya ang kanyang asawa.
h. Wakas:
Nagsilang ng sanggol si Mersila at si Shaleha mismo ang nangasiwa ng kanyang panganganak. Nag-uumapaw siya sa magkahalong emosyon. Oo, masaya siya dahil sa wakas, napaligaya na niya si Bangas-An sa pagkakaroon nito ng supling. Subalit, malungkot din siya dahil ang sanggol na kapapanganak pa lamang ni Mersila ang tanda na kailangan na niyang tumupad sa usapan. Iyon ay kailangan na niyang hiwalayan ang lalaking kanyang pinakamamahal.
i. Pagpapahalaga:
Layon ng pelikula na mag-iwan mensahe sa mga manonood. Ang pabiling ipinapahiwatig ng Sa Iyong Sinapupunan ay ang sari-saring paraan ng pagkamit ng kasiyahan nating mga tao. Gaya ni Bangas-An, ilan sa atin ay hindi marunong umintindi sa pakiramdam ng iba. Makakaya nilang pabayaan na lamang ang sinumang nasasaktan basta mataglay lang nila ang kanilang adhikain. Ang iba naman ay maihahalintulad kay Shaleha. Kinikilala na rin nilang kasiyahan ang lahat ng makakapagguhit ng ngiti sa mga labi ng mga taong kanilang iniibig. Ang iba naman ay maihahambing kay Mersila. Sa pagmamay-ari ng pagsinta ng isang tao, wala na silang iniisip pa kundi ang pansariling galak. Sila ay makasarili. Sa oras na mapasakamay nila ang isang bagay ay hindi na nila ito ipinapasa sa ibang nangangailangan nito basta ang mahalaga, nakikinabang sila.
Bisang Pampanitikan
Bisa sa Kaisipan:
Isang napakalusog na binhi ang ipinunla ng pelikulang ito sa aking isipan. Ito ay ang lahat ng bagay na kayang hamakin ng isang asawa alang-alang sa pagmamahal. Pagmamahal— isang napakamakapangyarihang elemento na kapag nanalanta sa payak na damdamin ninuman ay siyang makakapagpakumplikado rito. Napag-isip-isip kong kayang baguhin ng pagmamahal ang disposisyon ng isang tao. Maaari siyang magbago tungo sa kabutihan o sa kasamaan. Kung babalikan natin ang pelikula, kinalimutan na ni Shaleha ang pansariling kaligayahan. Itininuturing na rin niyang kaligayahan ang anumang makakapaghatid ng kasiyahan sa kanyang kataling- dibdib. Para sa akin, maganda ang matutong magmahal. Pero sa oras na may naaagrabyado na dahil dito, marapat lamang na pairalin natin ang ating utak kaysa sa bugso ng ating damdamin.
Bisa sa Damdamin:
Pakiramdam ko’y nadaraplisan ng isang matulis na pana ang aking puso sa tuwing ipinagpapalagay kong ako si Shaleha. Ito ay dahil hindi na makatarungan ang kanyang pagmamahal. Kahit hindi man laging nagbibitiw ng mga makahulugang linya ang mga artista, maaaninag sa mukha nila ang ekspresyon na animo’y nakikipagtalastasan sa mga manonood. Lubhang nangungusap ang mga mata ni Shaleha sa bawat anggulong makunan ng mga lente ng kamera. Bilang isang miron, mararamdaman mo kung ano ang ibig niyang ipahiwatig. Ang mas nakapanlulumo pa rito ay ang katotohanang si Shaleha pa mismo ang naghahanap ng mapapangasawa ng kanyang asawa. Nakaramdam ako ng inis kay Bangas-An dahil hindi man lamang niya napagtanto kung ano ang implikasyon kay Shaleha ng kanyang uhaw sa pagkakaroon ng anak. Kahit na kailangan niyang iwanan si Shaleha sa oras na makapanganak na si Mersila ay okey lang sa kanya basta’t maisasakatuparan niya ang matagal na niyang inaasam-asam.
Bisa sa Kaasalan:
Punumpunô ng magagandang asal ang pagkatao ni Shaleha. Siya ang tunay na larawan ng isang ulirang asawa. Saanman siya magpunta ay binabati niya ang sinumang makasalubong niya. Maimpluwensiya ang karakter ni Shaleha. Dahil sa kanya, marami akong natutunan. Una, ang maging masipag. Bukod sa pagiging isang kumadrona, inaalalayan din niya sa pangingisda ang kanyang asawa. Humahabi rin siya ng banig. Pangalawa ay ang pagiging masinop. Kahit na may ipon siya, hindi siya namimili ng hindi naman niya kailangan dahil klaro sa kanya kung bakit siya nagtatabi ng pera. At iyon ay upang makaipon ng 150,000 para pumayag ang pamilya ni Mersila na magpakasal sa kanila ni Bangas-An. Subalit hindi ako sang-ayon sa paraan ng pagpaparaya ni Shaleha. Ang inasal niyang ito ay nagpapahiwatig lamang ng kanyang kawalan ng pagmamahal sa sarili. Kung ako siya, hindi ko hahayaang magkaroon ng anak ang asawa ko kung maghihiwalay rin lang kami. Sa inasal niyang ito, dinurog na niya ang katiting niyang dignidad at respeto sa sarili.
Bisa sa Lipunan:
Sa isang lipunang Kristiyano, isang kalapastanganan ang ginawa ni Bangas-An. Wala siyang ibinigay kay Shaleha kundi lungkot at bagabag. Pero hindi natin siya mahuhusgahan nang ganoon na lamang. Ito ay dahil ang kwento ay nakasentro sa lipunan ng mga Muslim. Maaari silang mag-asawa nang higit sa isa sa bisa ng poligamya. Kung ipagpapalagay nating sila ay Kristiyano, marahil ay tampulan na sila ng batikos at laman ng makakatas na kwentuhan sa bawat kanto. Hindi mo mapipilit ang ibang tao na baguhin ang kanilang opinyon, maging ang mga ito ay papuri o kapintasan. Dahil natural lamang sa tao ang mapunâ ang mga linsil na bagay na para sa kanila ay nararapat na magkaroon ng kawastuhan.
Losing Grip 